Leven vanuit vertrouwen – waarom we niet ten volle ja zeggen tegen het leven

Flow, dat fijne gevoel dat je leven moeiteloos verloopt. Als vanzelf. Dat wat je doet, samenvalt met wie je bent. Je ervaart plezier omdat je positief en intensief met iets bezig bent. Je verwezenlijkt je hoogste potentieel.

Flow betekent dat je ten volle JA zegt tegen het leven zoals het op dat moment op je pad komt. Het leven is niet maakbaar, je beweegt mee en vertrouwt op het leven. Op dat wat is en komen gaat. Je geeft je er in feite aan over. Maar hoe komt het dat we dit vaak zo lastig vinden?

We zijn vaak geneigd ons leven te leven vanuit angst. En angst is de tegenhanger van vertrouwen. Angst is een raadgever en in zoverre dient het de mens. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat je opzij springt als je bijna wordt aangereden. Maar het kan je ook zodanig overmeesteren dat je geen vertrouwen voelt in het leven.

Inzicht in waar je nu precies angst voor hebt, zorgt ervoor dat bewust kunt kiezen om hier niet in mee te gaan. Daarmee groeit jouw vertrouwen in het leven en de mogelijkheid om meer flow in je leven te ervaren. Alle vormen van angst zijn in feite te herleiden tot drie basisangsten: angst voor de dood, angst om alleen te zijn en angst voor een zinloos bestaan.

Angst voor de dood

We zijn op aarde om te overleven. Angst voor de dood is een fundamentele angst. Onze ingebouwde angsten om te overleven moeten we dus met respect behandelen. Alleen, veel mensen richten hun leven volledig in op het voorkomen van elke vorm van gevaar en streven naar een zo veilig mogelijke comfortzone. Dat leidt ertoe dat over elke handeling wordt nagedacht, wat de gevolgen kúnnen zijn. Op deze manier leef je feitelijk in een permanente staat van angst en bezorgdheid.

In het verlengde hiervan ligt de angst om te veranderen. Veranderen is onzeker, je weet wel wat je hebt maar niet wat je terugkrijgt. En al ben je niet happy met wat je hebt, voor veel mensen voelt het bekende altijd nog beter dan niet te weten wat ervoor terugkomt. Zo kun je blijven hangen in een relatie of baan die je ongelukkig maakt.

Angst om alleen te zijn

We zijn groepsdieren, in ons eentje zullen we niet overleven. Tot op celniveau zijn we erop gericht om niet uit de groep verstoten te worden. Dat zorgt ervoor dat we ons aanpassen aan regels, gedragscodes en verwachtingen van een groep.

De noodzaak om voor je overlevingskansen bij een groep te horen, is voor het grootste deel verdwenen. Dit neemt niet weg dat deze angst nog steeds uiterst reëel is. Buiten een groep vallen kan ernstige psychische gevolgen met zich meebrengen.

Deze angst kan ertoe leiden dat je je koste wat kost vasthoudt aan geldende ‘regels’. Gewoon, omdat het je het altijd zo doet, in plaats van dat je je afvraagt of de regel werkt. Of je hebt last van please gedrag. Aardig doen, altijd voor iedereen klaarstaan. Ten koste van jezelf.

De angst om alleen te zijn kan er ook voor zorgen dat je je altijd bescheiden opstelt. Zodat je niet met je hoofd boven het maaiveld uitsteekt. Doe maar normaal, dan ben je al gek genoeg. Perfectionisme is eveneens een uiting van de angst om alleen te zijn. Als je maar zorgt dat je ergens in uitblinkt, word je bewonderd en blijf je welkom binnen de groep.

Angst voor een zinloos bestaan

De vraag wat we hier op aarde doet, heeft ons altijd bezig gehouden. In onze zoektocht naar een antwoord op deze vraag, zijn we geneigd om een zinvol leven te willen leiden. Als dit vanuit een vrije keuze is, is dat natuurlijk een mooi streven. Alleen, vaak zit er de angst onder om een betekenisloos leven te leven. En dat maakt dat je telkens voor lastige keuzes staat die het leven loodzwaar kunnen maken. Want is het geoorloofd om een dag, om misschien een week, of zelfs een maand, gewoon niets te doen en een beetje op de bank te hangen? Is het zinvol om een avondje door te zakken in de kroeg? Wanneer heb je een zinvolle baan? Voor je het weet twijfel je aan alles en zit je hele dagen in je hoofd, strevend naar perfectie.

Tot slot zijn er drie factoren die de basisangsten versterken. Naarmate we ouder worden, lijken we steeds voorzichtiger te worden en ons steeds meer te richten op het voorkomen van gevaar. En dat is niet gek, we worden immers door schade en schande wijs. Het nadeel is we onze onbevangenheid en spontaniteit en daarmee ons vertrouwen in het leven, kwijtraken. Daarnaast confronteert de steeds sneller wordende maatschappij ons ermee dat kiezen op basis van een verstandige afweging, steeds lastiger wordt. Hoe lastiger je het vindt om op je intuïtie te vertrouwen, hoe groter het risico dat angst je steeds meer zal overheersen. En als laatste, naarmate we ouder worden, worden we ons er meer van bewust dat de wereld niet maakbaar is. Hoe meer je streeft naar maakbaarheid, hoe meer je leeft vanuit de controle-modus. En dus vanuit angst.

Weten waarop jouw angsten gebaseerd zijn, bied je de mogelijkheid om hier afstand van te nemen. Stel jezelf elke keer dat je vanuit angst handelt, de vraag wat je zou doen als je vanuit vertrouwen zou handelen en herhaal dit net zolang totdat je het vertrouwen begint te groeien. Daarmee groeit het vertrouwen in jezelf. En geloof me, wonderen wachten op je!

Wil je hier meer over lezen: Berthold Gunster “Ja-maar wat als alles lukt?” De tien regels voor een ja-maar-vrij-leven.